Codzienność połowy ludność na świecie, jaką stanowią dziewczęta i kobiety, nadal bywa bardzo trudna, niepewna i obfitująca w różnorodne zagrożenia – fizyczne, psychiczne oraz emocjonalne. Osoby świadome tego faktu, zrzeszone w lokalnych, narodowych bądź światowych organizacjach, podejmują szereg działań na rzecz poprawy losu dziewcząt i kobiet. Jednym z nich było ustanowienie w 2011 roku, przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, dnia 11 października Międzynarodowym Dniem Dziewcząt.
Wszyscy zaangażowani w sprawę zgadzają się ze sobą, że edukacja dziewczynek jest jednym z podstawowych czynników mogących wpłynąć na poprawę jakości ich życia. Rolą świadomych rodziców jest więc wychowywanie – zarówno dziewczynek, jak i chłopców – w duchu wzajemnego szacunku i równouprawnienia. Jak w każdym przypadku, tak i tutaj, z pomocą przychodzi literatura. Książki adresowane do wszystkich grup wiekowych, napisane przez kompetentnych, uzdolnionych twórców, często bogato ilustrowane przez utalentowanych artystów stanowią podstawowe narzędzie w procesie wychowania – zarówno domowego, jak szkolnego.
Polecamy Państwa uwadze kilka z nich, jako zasygnalizowanie potencjału treści i możliwości.
„Mania, dziewczyna inna niż wszystkie” autorstwa Julity Godek. Książka przeznaczona dla najmłodszych czytelników opowiada historię życia słynnej noblistki – Marii Skłodowskiej-Curie. Dzieci poznają Manię poprzez rozmowy z jej ojcem, siostrą, mężem oraz przyjacielem (Albertem Einsteinem). W dostosowany do nich sposób przyswajają również tak trudne pojęcia jak uran, atom, radioaktywność czy sama Nagroda Nobla. A wszystko to w szerokim kontekście epoki, z której realiami przyszło się tej genialnej kobiecie mierzyć. Dzieci widzą, że można i warto podejmować trudne wyzwania, bo mogą prowadzić do osiągnięć naukowych, z których korzystać będę kolejne pokolenia. W naturalny sposób rozwija to ich ciekawość świata, poszerza wiedzę o jego budowie i funkcjonowaniu, a dziewczynkom pokazuje, że rola pojedynczej kobiety może zależeć od niej samej i stanowić inspirujący przykład dla setek kolejnych.
Paweł Beręsewicz napisał książkę pt. „Czy wojna jest dla dziewczyn?” na przykładzie historii września 1939 roku. Jednakże okrucieństwo wojen towarzyszy nam do dziś. Naiwnością jest myślenie, że dziecięcych umysłów to nie zajmuje. Szczególnie w obliczu wojny u naszych granic. Dzieci słyszą rozmowy i wiadomości, widzą lub poznają osobiście ludzi, których ona dotknęła. W związku z tym, mają swoje przemyślenia i masę obaw. Konflikty wywołane przez dorosłych wchodzą w świat dzieci i ich dotyczą. Jest to wyjątkowo trudny temat, dlatego powinien być poruszany w mądry sposób i w bezpiecznych warunkach. Nie jest to książka, z którą można dziecko zostawić. Należy czytać ją z dzieckiem i odpowiadać na wszystkie pytania, które sprowokuje. Warto więc wcześniej spokojnie zapoznać się z tekstem.
„Opowieści na dobranoc dla młodych buntowniczek” to seria opublikowana dzięki finansowaniu społecznościowemu – wsparli ją czytelnicy z ponad siedemdziesięciu pięciu krajów świata. Każda część złożona jest z jednostronicowego tekstu oraz portretu prezentowanej bohaterki. Tekst utrzymany jest w konwencji bajki, a portrety są dziełem artystek ze wszystkich zakątków świata. Niezwykły jest przekrój prezentowanych postaci: od królowych, polityczek, ekonomistek przez sportsmenki, działaczki społeczne, neurobiolożki po youtuberki, piosenkarki i malarki. Jedna z części „Ja, młoda buntowniczka. Czas na moją opowieść” jest ponadto książką aktywnościową. Zawiera ona 100 różnorodnych zadań, które pomogą dziewczynom uwierzyć we własne siły i rozwijać energię prowokującą do podejmowania wyzwań, podążania za własnymi marzeniami, ideami oraz wykorzystywania własnych talentów – również tych nieoczywistych.
Beatę Narewską do napisania książki „Ludzie Pasje Wartości – rozmowy o dokonywaniu wyborów” zainspirowały rozmowy z własnym dzieckiem na temat jego możliwej przyszłości – jak sama pisze w blurbie. Przedstawienie historii 21 osób ze świata kultury, nauki, biznesu, sportu i powołania – ich życiowych wyborów i wartości – ma stanowić inspirację do podejmowania wyboru własnych dróg. Jest to pozycja skierowana do nastolatków, którzy stoją przed koniecznością zadecydowania o swojej przyszłości już na końcu szkoły podstawowej. Pokazująca, że te wybory faktycznie mogą rzutować na karierę zawodową, pozycję społeczną, a co za tym idzie realizowanie siebie i zadowolenie z miejsca, w którym się będzie. Jest to książka wyjątkowo ważna w kontekście powszechnego wśród młodzieży braku autorytetów.
Świat nastolatki jest pełen pytań o siebie, swoje ciało, jego zmiany, wygląd, ubiór, przyjaźń, miłość, sposoby komunikacji, o chłopców, szczerość, prywatność, stawianie granic, czy własne zasady.… „Poradnik nastolatki” szczerze i bez pruderii odpowiada na te i mnóstwo innych pytań. Powstał pod redakcją znanego pisarza dla młodzieży Aleksandra Minkowskiego i doktor Lilianny Minkowskiej. Jednakże współtworzył go zespół konsultantów złożony między innymi z psychologa, pedagoga, prawnika, dietetyka oraz seksuologa. Autorzy wchodzą z czytelniczką w mądry dialog – również na tematy trudne i kontrowersyjne – zachęcając i prowokując do niezbędnej refleksji lub podając odpowiedzi oparte na faktach i wiedzy naukowej. Pozycja to jest bardzo dobrą alternatywą dla poszukiwania odpowiedzi w czeluściach internetu – niepokojącego odruchu większości współczesnych nastolatek.
Pozycje te są propozycjami wybranymi spośród bogatej oferty mądrej i wartościowej literatury dla dzieci i młodzieży. Poszukujący inspiracji świadomi rodzice i nauczyciele z pewnością znajdą ją między innymi na stronie Fundacji ABC XXI Cała Polska Czyta Dzieciom. Osoby chętne do pogłębienia wiedzy z zakresu idei Międzynarodowego Dnia Dziewcząt odsyłamy natomiast, między innymi, na strony ONZ czy Fundacji Kluczyk.
Bibliografia:
P. Beręsewicz, Czy wojna jest dla dziewczyn, Łódź 2022
F. Cavallo, E. Favilli, Opowieści na dobranoc dla młodych buntowniczek. 100 historii niezwykłych kobiet, Katowice 2017
J. Godek, Mania, dziewczyna inna niż wszystkie, Katowice 2022
L. Minkowska, A. Minkowski, Poradnik nastolatki, Wrocław 2020
B. Narewska, Ludzie Pasje Wartości – rozmowy o dokonywaniu wyborów, Warszawa 2015